Navalny Plaats
in Antwerpen

Foto: Evgeny Feldman

Alexej Navalny

4 juni 1976 — 16 februari 2024​

Alexej Navalny was advocaat, blogger, leider van de Russische oppositie en politiek gevangene. Op 16 februari 2024 stierf hij in gevangenschap in het Verre Noorden, waar hij illegaal naartoe was gestuurd door de Russische autoriteiten vanwege zijn standpunten. Zelfs achter de tralies zette hij zijn activisme voort

Voor duizenden Russen was Alexej Navalny een symbool van het “mooie Rusland van de toekomst” — vrij, ontwikkeld, open voor de wereld. Voor jonge mensen werd hij een man die liet zien dat het mogelijk en noodzakelijk is om zich voor politiek te interesseren, en dat het voor iedereen toegankelijk is. 

Alexej opende de ogen van veel mensen voor de omvang van de corruptie in het land door te beginnen met het produceren van onderzoeksfilms op YouTube. Daarin bewees hij herhaaldelijk de directe betrokkenheid van belangrijke Russische politici, waaronder de huidige president Vladimir Poetin en voormalig president Dmitri Medvedev, bij corruptieregelingen. De films waren zo meeslepend dat Russen wachtten op nieuwe onderzoeken zoals ze wachten op de nieuwe afleveringen van hun favoriete tv-serie op Netflix. Samen met zijn team bedacht Alexej de Smart Voting-strategie om het monopolie van de heersende regering te doorbreken.

Zelfs mensen die zichzelf als ver van de politiek beschouwden, abonneerden zich op de sociale netwerken van Navalny. 

Sommigen volgden zijn successen en mislukkingen in de sport, anderen hielden van berichten waarin ze hun liefde voor zijn vrouw Yulia en kinderen uitspraken.Op Twitter met Alexej kon je het nieuwe seizoen van “Rick and Morty” bespreken of klagen dat je ook niet van hardlopen houdt. Hij maakte ook constant erg grappige grappen, zelfs toen hij achter tralies zat in onmenselijke omstandigheden.

Tijdens zijn hele carrière is Alexej bedreigd, tientallen keren vastgehouden en onder huisarrest geplaatst. In augustus 2020 werd hij vergiftigd, maar de politicus overleefde het.Hij onderging een behandeling in Duitsland en toen hij hersteld was, besloot hij terug te keren naar Rusland, zich bewust van alle risico’s. Hij werd direct bij de grens aangehouden.Hij werd meteen op de luchthaven van Moskou aangehouden. 

Volgens verschillende bronnen kwamen tussen de 100.000 en 300.000 Russen protesteren ter verdediging van de politicus en werden ongeveer 4.000 mensen aangehouden. Deze arrestaties worden beschouwd als de meest massale in de geschiedenis van het moderne Rusland.

Na van kolonie te zijn veranderd, belandde Aleksei in het Verre Noorden. Hij werd veroordeeld tot 19 jaar gevangenisstraf voor het creëren van een “extremistische gemeenschap”. De Russische autoriteiten beschouwden de door de politicus opgerichte “Anti-corruptie Stichting” als zo’n gemeenschap. In de kolonie werd hij 27 keer naar de SHIZO gestuurd – een stenen zak, een eenzame opsluiting zonder enige voorzieningen. 

Navalny was categorisch tegen de oorlog met Oekraïne die door Vladimir Poetin werd ontketend en veroordeelde de oorlog al op de eerste dag dat hij terechtstond. 

Alexej riep op tot het beëindigen van de Russische agressie en erkende de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne met internationaal erkende grenzen. 

Voor hem maakte Rusland deel uit van Europa en hij verklaarde expliciet dat de Europese weg de enige weg was voor de ontwikkeling van Rusland.

Op 16 februari kondigden de Russische autoriteiten de dood van Alexej Navalny aan. Maar ze vreesden zelfs een dode Navalny. Zijn lichaam werd dagenlang niet vrijgegeven aan zijn moeder.Mensen die bloemen vervoerden naar de herdenkingsmonumenten die spontaan overal in Rusland ontstonden, werden vastgehouden. 

Op de dag van de begrafenis van de politicus kwamen duizenden mensen afscheid van hem nemen, ondanks de bedreigingen. Mensen kwamen speciaal vanuit andere steden naar Moskou om bloemen te leggen. In veel landen, waaronder België, verschenen er gedenkplaatsen voor Alexej.

Alexej Navalny’s bijdrage aan de ontwikkeling van de democratie wordt wereldwijd erkend. Het Europees Parlement kende hem de belangrijkste mensenrechtenprijs van de Europese Unie toe – “Voor de Vrijheid van Denken” genoemd naar Andrej Sacharov, in 2023 ontving de politicus de Gunter Wallraff-prijs voor de Vrijheid van Meningsuiting, in 2024 werd Alexej postuum onderscheiden met de Vredesprijs van Dresden. Vorig jaar won de documentaire film “Navalny” van Daniel Rohr, waarin de politicus figureert, een Oscar.